The Well-being of Future Generations Act gives us the encouragement, the permission and the statutory obligation to make the changes needed to improve our social, cultural, environmental and economic well-being

The Future Generations Commissioner role, was established by the Well-being of Future Generations (Wales) Act 2015 - a pioneering piece of legislation which is unique to Wales

‘the leaders, the people, they rolled over like spent dogs, yawned above the warnings’

Mae angen i Gymru archwilio talu incwm sylfaenol i bawb – llythyr agored at Brif Weinidog Cymru.

Mae Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol Cymru, Derek Walker, yn galw am gyflymder gwell a graddfa ehangach wrth weithredu cyfraith cenedlaethau’r dyfodol. Daw hyn wrth iddo gyflwyno ei strategaeth newydd, 'Cymru Can'. 

Yma, mae’n egluro’r camau nesaf a pham y mae’n credu y gall Cymru Can ddefnyddio’r Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol i wneud Cymru’n well lle i fyw ynddo yn awr, ac i genedlaethau’r dyfodol.

Mae Cymru Can yn nodi ein strategaeth newydd ar gyfer 2023 – 2030 a’n gweledigaeth hirdymor.

Mae cynnwys wrth wraidd Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol. 

Mae gweithredu ar unwaith sy'n rhoi'r bobl sy'n cael eu niweidio fwyaf gan yr argyfwng hinsawdd a natur yng nghanol y broses o lunio polisïau yn hanfodol i atal anghydraddoldebau rhag gwaethygu, yn ôl Comisiynydd Cenedlaethau'r Dyfodol, Sophie Howe.

The purpose of our work is to estimate the total funding needed for the decarbonisation of homes in Wales, identify funding gaps and suggest approaches to addressing these gaps.

Rydym yn darparu cyngor, cymorth a chefnogaeth i bobl ar Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol mewn amrywiaeth o ffyrdd.

Public bodies in Wales spend over £6 billion each year procuring a range of goods, services and works; this represents nearly a third of total devolved Welsh annual expenditure, and it is estimated that over the next decade Welsh public services will spend over £60 billion.

Wales’ new champion for the future of the nation is using his first day in the job to call for “urgent and transformational change” to improve people’s lives now and in the future.

Ystyriaeth hirdymor i leihau anghydraddoldebau iechyd ar gyfer cenedlaethau’r presennol a’r dyfodol

The COVID-19 pandemic has highlighted new challenges for the people of Wales. It has affected the health and well-being of individuals and communities and impacted on wider areas such as how we work and the availability of jobs. These impacts however have not been felt equally.

In collaboration with the New Economics Foundation and building on research undertaken by the Wales TUC, I have published analysis showing the potential of investment in green jobs and skills for a prosperous, green and equal recovery from the COVID-19 pandemic.

Mae gan Gymru stori enfawr i'w hadrodd yn COP26 - ein Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol.

The Future Generations Framework for Scrutiny has been created to support decision-making in the context of the Well-being of Future Generations (Wales) Act 2015.

Os ydyw gwasanaethau cyhoeddus yn mynd i ddarparu gwell gwasanaeth, mae’n rhaid cael newid radical mewn diwylliant, un sy’n torri tir newydd, yn awr ac ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol – dyna’r neges allweddol mewn digwyddiad a drefnwyd ar y cyd gan Swyddfa Archwilio Cymru a Chomisiwn Cenedlaethau’r Dyfodol.

The Well-being of Future Generations Act requires a new way of thinking about how our public services are delivered in Wales. Public Bodies must work in a way that improves the economic, social, environmental and cultural well-being of Wales.

Byddwn yn ei gwneud yn genhadaeth i sicrhau bod holl gyrff cyhoeddus Cymru yn cyflawni eu nodau sero net a natur gadarnhaol erbyn 2030. Mae cyrff cyhoeddus yn arwain camau gweithredu ar newid yn yr hinsawdd gan gynnwys addasu, mewn ffordd sy'n lleihau anghydraddoldebau ac yn sicrhau'r buddion mwyaf posibl i bobl a chymunedau ledled Cymru.

Byddwn yn ei gwneud yn genhadaeth i helpu i drosglwyddo Cymru i economi sy'n rhoi pobl a'r blaned yn gyntaf. O ganlyniad, mae llywodraethau ar bob lefel, busnesau a chymunedau, yn gwneud i hyn ddigwydd.

Byddwn yn ei gwneud yn genhadaeth i atgyfnerthu effaith gadarnhaol llesiant diwylliannol. O ganlyniad, mae cyrff cyhoeddus yn gwneud y newidiadau brys sydd eu hangen i hyrwyddo diwylliant a chreadigrwydd, gwarchod gwead cymunedau yn ogystal â hyrwyddo aml-ddiwylliannedd a’r Gymraeg.

Byddwn yn ei gwneud yn genhadaeth i hwyluso trawsnewid yn y ffordd yr ydym yn cadw pobl yn iach, gyda mwy o ffocws ar atal a'r tymor hir. O ganlyniad, mae cyrff cyhoeddus yn cydweithio i fynd i’r afael ag achosion sylfaenol afiechyd a mynd i’r afael ag anghydraddoldebau iechyd.

O’r fferm i’r fforc, mae bwyd yn hollbwysig i gyflawni nodau llesiant Cymru ar gyfer iechyd ein pobl a’n planed.

"Cefais fy magu yn Conway yn St Lucia, a chefais y plentyndod mwyaf rhyfeddol - yn tyfu i fyny yn y Caribî - yn chwarae ‘Ticky Tock’ gyda’r cerrig bach neis hyn, yn mynd ar y cychod a ger y Traeth."

Mae rhai o'r newidiadau mwyaf yn aml yn dechrau ar lefel leol. Ar adeg mor bwysig - ac anodd - i’r byd, mae gan Gymru’r cyfle yn etholiadau lleol mis Mai i wneud ei rhan i greu dyfodol gwell i bawb. Mae hwn yn etholiad arwyddocaol hefyd, gan y bydd pobl ifanc 16 a 17 oed yn cael y cyfle i bleidleisio dros eu cynrychiolwyr lleol am y tro cyntaf.

Rwy’n cydnabod yr heriau arwyddocaol y mae Llywodraeth Cymru wedi’u hwynebu yn ystod y flwyddyn ddiwethaf, ac mae’n gadarnhaol bod y gyllideb ddrafft 2021-22, a gyhoeddwyd ym mis Rhagfyr 2020, yn pwysleisio pwysigrwydd adferiad gwyrdd a chyfiawn.

Dim ond os ydym yn gweithio gyda'n gilydd y gallwn gyflawni'r Gymru a garem

Sophie Howe yn ymuno â’r Tywysog William, y Pab Francis, Al Gore a dros 50 o siaradwyr nodedig yn y gynhadledd TED gyntaf erioed am ddim, y dydd Sadwrn hwn

Rwy’n galw ar Lywodraeth Cymru i lansio treial wythnos waith fyrrach.

Cwricwlwm sy’n addas ar gyfer y dyfodol ar gyfer ein plant, paneli solar yn arbed £1m y flwyddyn i ysbyty mewn biliau trydan, rhewi adeiladau ffyrdd a channoedd o bobl yn derbyn incwm sylfaenol – dim ond rhai o’r newidiadau y mae Cymru’n eu gwneud yw’r rhain, diolch i Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol sy’n arwain y byd.

Mae ‘gwarcheidwad y rhai nad ydynt eto wedi’u geni’, y gyntaf yn y DU, yn annog gwledydd eraill yn COP27 yr wythnos hon i warchod cenedlaethau’r dyfodol rhag argyfyngau hinsawdd, natur a chostau byw drwy gyfraith.

“The increase in some intensive farming practices is one of many serious and direct threats to our rivers in Wales, which are deteriorating at an alarming rate; and a growing number of concerns have been raised with us from members of the public,” says Derek Walker, Future Generations Commissioner for Wales.

The Future Generations Report is a culmination of five years of engagement and research and consolidates previous advice and guidance the Commissioner have published.

Dylai pobl Cymru fod yn gallu mynd i fyd natur ar ôl cerdded pedwar munud neu lai o ble maen nhw’n byw, yn ôl cyhoeddiad gan Gomisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol yn ystod Wythnos Genedlaethol Coed.

Since the bike-sharing scheme launched in Cardiff earlier this year, I was one of the people that took advantage of the scheme and began travelling using the nextbike for my everyday travels across the city. After using them a few times, I started raving about it to my friends and family, or anyone who would listen, and getting them to use it too.

The work we do in Wales continues to inspire organisations and governments internationally.

A new easy-to-use guide will help public bodies to think and plan better for the long-term, by keeping a clear vision and taking future trends into account.

Ar ddiwrnod heulog ym mis Mehefin 2018, cefais y fraint o gael gwahoddiad i fynychu Seremoni Wobrwyo gyntaf Masnach Deg a Moesegol Dinasoedd yr UE, ym Mrwsel, ynghyd â chynrychiolwyr o 15 gwlad arall yn yr UE.

Addysg addas ar gyfer y Dyfodol yng Nghymru Papur Gwyn ar gyfer ei drafod Cynhyrchwyd gan yr Athro Calvin Jones mewn cydweithrediad â Chomisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol Cymru

Pwysigrwydd yr awyr iach a'r amgylchedd ar gyfer iechyd a llesiant.

Cychwynnodd Sophie Howe ar ei swydd fel y Comisiynydd Cenedlaethau'r Dyfodol Cymru cyntaf yn gynnar yn 2016

Mae’r hyn rwyf wedi ei ddysgu am y newid yn yr hinsawdd ers i mi ddod yn Gomisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol Cymru yn gynharach eleni wedi codi ofn gwirioneddol arnaf.

Bydd arweinwyr ifanc o bob rhan o’r byd yn dod at ei gilydd yn Llundain yr wythnos hon i drafod rhai o’r materion byd-eang mwyaf sy’n wynebu cenedlaethau’r dyfodol. O’r newid yn yr hinsawdd i anghydraddoldebau addysg, dyfodol gwaith a rhyddid y cyfryngau.

Dywed Sophie Howe fod gennym “gyfle sy’n digwydd unwaith mewn cenhedlaeth” i ailosod economi Cymru, ac mae’n galw am “syniadau gweledigaethol a buddsoddiad trawsnewidiol” yng nghynllun adfer y genedl. 

O ystyried yr heriau digynsail rydym wedi’u hwynebu dros y ddwy flynedd ddiwethaf, rwyf am gydnabod yr ymrwymiad y mae Byrddau Gwasanaethau Cyhoeddus wedi’i ddangos wrth gydweithio i baratoi eu hasesiadau llesiant ar gyfer 2022.

Yn fy rôl fel Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol i Gymru, rwyf wedi canfod bod diddordeb cynyddol dros y 6 mis diwethaf, o wahanol sectorau, ac yn wir, o wahanol wledydd, yn Neddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol a gwaith ein Swyddfa.

Proposals to build a £1.1bn road to ease congestion on the M4 fail to set out how it will meet the needs of our future generations who will be burdened with paying for it,” says Sophie Howe, Future Generations Commissioner for Wales.

Mae Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol Cymru, Sophie Howe, mewn cydweithrediad â Llenyddiaeth Cymru a Chelfyddydau Rhyngwladol Cymru, yn datgan cyfle cyffrous i fardd datblygol a fydd yn dod â Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol yn fyw.

Bydd Comisiynydd cynta’r byd i gael y rôl o weithredu fel gwarcheidwad cenedlaethau’r dyfodol, Sophie Howe (Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol Cymru) yn amlygu’r modd y mae Cymru’n arwain y ffordd ar ddiogelu buddiannau cenedaethau’r dyfodol pan fydd yn annerch Fforwm Gwleidyddol Lefel Uchel y Cenhedloedd Unedig yn Efrog Newydd yr wythnos hon.

“Pan fyddaf yn edrych ar fy mywyd mae'n teimlo fy mod i wir yn cymryd ar ôl fy mam."

Mae mwy na dwy ran o dair o’r cyhoedd eisiau i’r Llywodraeth ystyried cenedlaethau’r dyfodol wrth lunio polisïau - yn ôl ymchwil newydd - ac mae Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol yng Nghymru yn cefnogi ymgyrch dros gyfraith ledled y DU sy’n amddiffyn yfory rhag gweithredoedd heddiw.

Meet the Future Generations team

Mae diwylliant yn offeryn pwerus ar gyfer ymladd newid hinsawdd, medd Comisiynydd Cenedlaethau'r Dyfodol Cymru heddiw yn COP 26.

Mae Cowshed wedi ymuno â Swyddfa Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol Cymru i gynnig mwy o gyfleoedd â thâl i bobl sy’n wynebu rhwystrau rhag dechrau gyrfa mewn cyfathrebu oherwydd hil, crefydd, oedran, rhyw neu gefndir cymdeithasol.

“Mae gen i gariad at natur erioed, ac roeddwn i’n disgyrchu tuag ato. Dysgodd natur i mi yr hyn nad oedd cymdeithas yn fodlon ei wneud."

Ddeng mlynedd yn ôl lansiodd y Ganolfan Technoleg Amgen (CAT) adroddiad arloesol – Prydain ddi-garbon – oedd yn dangos bod gennym y dechnoleg a’r datrysiadau i leihau allyriadau carbon i lawr i ddim.

Gwyddom na fedrwn fynd i’r afael â’r problemau sy’n wynebu ein dyfodol gyda’r datrysiadau yr oeddem yn dibynnu arnynt yn y gorffennol. Yn arbennig o gofio mae’r union ddulliau hynny o weithio, yn aml iawn, a greodd y materion byd eang yr ydym yn eu hwynebu yn y lle cyntaf.

Mae'r gyllideb sydd ar ddod yn eiliad dyngedfennol i Lywodraeth Cymru.

Mae Caerdydd yn lle gwirioneddol gyffrous ar hyn o bryd, Mae gennym ddinas ifanc sy’n tyfu’n gyflym, gyda swyddi’n cael eu creu, tai’n cael eu hadeiladu a gwerth biliwn o bunnoedd o seilwaith rheilffyrdd rhanbarthol ar ei ffordd. Mae yna fywiogrwydd gwirioneddol o gwmpas y brifddinas.

Byddai tlodi yng Nghymru yn cael ei haneru pe bai Llywodraeth Cymru yn ymrwymo i Incwm Sylfaenol Cyffredinol (UBI) blaengar, yn ôl astudiaeth fawr a gomisiynwyd gan Gomisiynydd Cenedlaethau'r Dyfodol Cymru, Sophie Howe.

Dywed Sophie Howe Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol bod angen Incwm Sylfaenol Cyffredinol ar Gymru ar frys i helpu'r wlad i ymdopi ag effeithiau COVID-19.

Mae’r digwyddiadau a gynhaliwyd drwy gydol mis Mehefin wedi tynnu fy sylw i’r hyn sy’n gallu digwydd pan fydd lleisiau pobl yn cael eu clywed o ran yr hyn sy’n bwysig iddyn nhw. Peidiwch â cholli’r cyfle i godi eich llais dros genedlaethau’r dyfodol.

Wrth i wyliau’r haf ddechrau, ac i lawer ohonom edrych ymlaen at dreulio amser gyda’n cenedlaethau’r dyfodol ein hunain, cawn ein hatgoffa’n union o wir ystyr llesiant – treulio amser yng nghwmni anwyliaid, mynd am dro ar feic yn yr haul, neu fynd am wyliau haeddiannol; mae’n bwysig ystyried beth sydd eisoes wedi digwydd yn ystod 2019 prysur.

Gan weithio ar y cyd â Phrifysgol Caerdydd, mae Swyddfa Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol Cymru wedi cynnal ymchwil ac Adolygiad Adran 20, i sefydlu i ba raddau y mae’r Ddeddf wedi bod yn llywio penderfyniadau caffael ar draws y cyrff cyhoeddus yng Nghymru er 2016 (pan ddaeth y Ddeddf i rym).

Yn 2018-19, treialodd Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol ddull o fonitro ac asesu cynnydd tuag at yr amcanion llesiant a osodwyd gan gyrff cyhoeddus – un o’i dyletswyddau yn ôl y Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru).

Bu’r cyhoeddiad nôl ym mis Mawrth eleni bod y DG yn mynd i brofi cyfyngiadau symud yn sioc i ni i gyd a gwnaethant greu heriau sylweddol wrth i ni lywio drwy fyd newydd oedd i raddau helaeth yn ei gwneud yn ofynnol i ni aros gartref.

Yn yr adroddiad hwn rydym hefyd am sicrhau eu bod yn cynllunio ar gyfer y tymor hir – ar gyfer gweddill bywydau’r plant sy’n byw yn eu cymunedau nawr, ac ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol sydd heb eu geni eto. Rydym wedi cydweithio i ystyried sut gall ymrwymiad Cymru i hawliau plant a gydnabyddir yn rhyngwladol weithio gyda Deddf arloesol Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol Cymru i ddiwallu anghenion plant – nawr ac yn y dyfodol.

Mae’r papur hwn yn un o gyfres o adroddiadau sy’n cael eu lansio fel rhan o brosiect yr IWA ‘Re-energising Wales’, a fydd yn gynnar yn 2019 yn cyflwyno cynllun i alluogi Cymru i gwrdd â’i galw arfaethedig am ynni yn gyfan gwbl o ffynonellau adnewyddol erbyn 2035. Mae’r adroddiad yn amlygu nifer o gamau ymarferol y gellid eu cymryd i oresgyn yr heriau i Gymru.

Catalydd ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol yng Nghymru – adroddiad arbennig ar Ymddiriedolaethau Bywyd Gwyllt yng Nghymru, rhagair gan Sophie Howe

Fel yr amlinellir gan y Prif Weinidog, mae hwn yn gyfle i fabwysiadu ymagwedd newydd. Mae’n galonogol bod Llywodraeth Cymru’n cydnabod yr angen am ddulliau newydd o weithio i fanteisio i’r eithaf ar ei chyfraniad tuag at wella llesiant pobl - heddiw ac yn y tymor hwy

Rwy’n falch o fod yn cyhoeddi Adroddiad Cenedlaethau’r Dyfodol cyntaf.

Cyhoeddwyd heddiw y bydd pobl sy’n gweithio i Genedlaethau’r Dyfodol Cymru’n medru cael cymorth ariannol i ddianc rhag perthynas dreisgar.

Ers canrifoedd rydym ni wedi dysgu am y byd o’n cwmpas a’i ddeall drwy arfer yr hen grefft o adrodd straeon.

Ar hyn o bryd yng Nghymru mae gennym fwlch sgiliau mawr. Nid yw hyn ond yn mynd i ehangu wrth i ni symud at dechnolegau gwyrdd a swyddi gwyrdd. Gwyddom, os yw Cymru am fod yn lewyrchus, bod angen i’n gweithwyr feddu ar y sgiliau ar gyfer swyddi’r dyfodol.

Mae pobl sy’n gwneud newid cadarnhaol i’r presennol a’r dyfodol yng Nghymru yn cael sylw arbennig gan Gomisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol cyntaf, Sophie Howe, wrth iddi ddod i ddiwedd ei thymor saith mlynedd.

Mae ein cenedlaethau iau yn tynnu sylw at fethiannau penderfyniadau’r gorffennol, ac yn anffodus, mae hyn yn aml iawn yn cynnwys penderfyniadau’r presennol sy’n methu ystyried eu dyfodol – rhywbeth sy’n creu embaras, efallai, ond sy’n angenrheidiol.

Mewn ymateb i stori BBC Cymru ar y nifer o fenywod o Gymru sydd mewn carchar am droseddau di-drais, gwnaeth Sophie Howe sylwadau ar y modd y mae hyn yn effeithio ar blant a phobl ifanc ac yn cyfrannu tuag at Brofiadau Niweidiol yn ystod Plentyndod.

I nodi Diwrnod Rhyngwladol Menywod, mae Sophie Howe, Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol Cymru, wedi cyhoeddi polisi staff newydd sy’n rhoi cefnogaeth a thâl absenoldeb i staff sy’n dioddef cam-drin domestig, er mwyn iddyn nhw allu gadael y cam-drin a sicrhau llety diogel.