Sgiliau

Mewn cydweithrediad â’r New Economics Foundation ac adeiladu ar ymchwil a wnaed gan TUC Cymru, rwyf wedi cyhoeddi dadansoddiad yn dangos potensial buddsoddi mewn swyddi a sgiliau gwyrdd ar gyfer adferiad ffyniannus, gwyrdd a chyfartal o’r pandemig COVID-19.

Mae pandemig COVID-19 wedi cael effaith sylweddol ar gyflogaeth a’r economi. Er ei fod yn heriol, mae’r sefyllfa’n rhoi cyfle i adeiladu’n ôl yn wahanol a cheisio gwella heriau hirsefydlog yng Nghymru.

Byddai ‘adferiad gwyrdd a chyfiawn’ yn anelu at ddarparu bywoliaethau o ansawdd da wrth gefnogi datgarboneiddio cyflym a gwella bioamrywiaeth yng Nghymru. Mae hyn yn dibynnu ar gael y sgiliau a’r hyfforddiant cywir ar waith.

Mae prif ganfyddiadau’r adroddiad yn cynnwys:

• Gellid creu dros 60,000 o swyddi yn yr economi werdd dros y 2 flynedd nesaf gyda buddsoddiad mewn seilwaith.
• Fodd bynnag, nid yw’r biblinell sgiliau gyfredol yn barod ar gyfer y galw hwn gyda’n dadansoddiad yn awgrymu niferoedd prentisiaeth a hyfforddiant isel mewn sectorau allweddol o’i gymharu â thwf swyddi posibl.
• Mae diffyg cyfatebiaeth rhwng lefelau cyflogaeth bresennol a’r potensial; mae lefel creu swyddi yn sylweddol o gymharu â’r niferoedd presennol.
• Nid yw’r cyllid i ddelio â’r diffyg hwn yn ddigonol i ymdopi â’r galw a’r raddfa.
• Mae angen gweithredu wedi’i dargedu a’i gynnal i sicrhau bod diwydiannau twf gwyrdd yn darparu mynediad i bobl Ddu, Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig; menywod; pobl anabl a’r rhai sydd bellaf o’r farchnad lafur.

Gellid tyfu sgiliau a chreu bywoliaethau mewn diwydiannau sy’n darparu llesiant economaidd, amgylcheddol, cymdeithasol a diwylliannol. Mae’r darlun hwn yn dangos y potensial mewn diwydiannau ar gyfer twf swyddi sylweddol a’r diffyg cyfatebiaeth gyfredol rhwng nifer y bobl sy’n gallu cyflawni’r rolau hyn.

Mae’r adroddiad Addysg Addas ar gyfer y Dyfodol yng Nghymru, gan yr Athro Calvin Jones (Ysgol Fusnes Caerdydd) mewn cyd-weithrediad a Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol Cymru, yn Papur Gwyn i’w drafod sy’n galw i ni cydweddu sgiliau sydd angen ar gyfer y dyfodol gyda ein system addysg a cymwysterau yng Nghymru.

Canfu adolygiad diweddar gan Lywodraeth Cymru Cymru y bydd technolegau digidol yn arwain at ddisodli a chreu swyddi dros y ddegawd nesaf, gyda mwy o effaith ar sut rydym ni’n cael profiad o waith ac yn mynd i’r afael â gwaith. Ymhlith y canfyddiadau, mae’r adolygiad yn galw ar Lywodraeth Cymru i symud y ffocws oddi ar arholiadau profion ac achredu, er mwyn pwysleisio gwybodaeth, addysg a sgiliau.

Mae’r byd yn newid. Canfu Adroddiad Swyddi’r Dyfodol 2018 fod disgwyl i 75 miliwn o swyddi gael eu disodli erbyn 2022 mewn 20 o’r prif economïau, dan ddylanwad cynnyrch newydd a thwf. Gyda heriau cymdeithasol, economaidd, diwylliannol ac amgylcheddol yn wynebu Cymru fel ymateb i’r argyfwng hinsawdd, cynyddu ein diwylliant a iaith, taclo tlodi, automeiddio a newid i ein poblogaeth – mae addysg a cymwysterau yn hanfodol ar gyfer swyddi’r dyfodol, ond maen nhw hefyd yn bwysig o ran hybu llesiant.

Mae’r Papur Gwyn i’w drafod yn cydwybod bod y Cwricwlwm i Gymru 2022 yn cyfle i feddwl hirdymor am sut rydym yn gwerthfawrogi, asesu a darparu sgiliau ar gyfer y dyfodol.

Mae’n galw am:

• Cynnydd sylweddol yn nifer y staff addysgu a’r adnoddau er mwyn darparu’r cwricwlwm newydd, i gyrraedd ei potentsial.
• Darparu dysgu mewn partneriaeth â busnesau, elusennau a sefydliadau eraill ledled Cymru.
• I ail-feddwl yn radical cymwysterau am oedran 16.
• Mae’r papur yn ddadl nid yw TGAU bellach yn addas i’w pwrpas a dylent gael eu hailystyried er mwyn adlewyrchu uchelgais Cwricwlwm i Gymru 2022 a’r economi sy’n newid.
• Asesiadau ganolbwyntio ar amrywiaeth, bod yn troi o gwmpas disgyblion, nid profion, gan ddarparu mwy o werth a budd academaidd.

 

Yng nghyd-destun adferiad o’r dirwasgiad economaidd, rwy’n gweithio gyda’r Llywodraeth a chysylltiadau allweddol eraill i sicrhau adferiad gwyrdd a chyfiawn – mae sgiliau ar gyfer dyfodol Cymru yn ganolog i hyn.

Isod mae’r meysydd yr wyf yn eu hargymell y dylai pob corff cyhoeddus, gan gynnwys Llywodraeth Cymru, ganolbwyntio arnynt:

• Cenhadaeth genedlaethol ar gyfer cyflwyno addysg a dysgu gydol oes. Yr hyn a olygaf hyn yw gwell ymuno rhwng addysg, busnes, cymdeithas sifil a phobl Cymru. Dim ond trwy wneud hyn y bydd pobl yn ennill y sgiliau cywir ar gyfer bywyd sy’n byw’n dda.
• Rhaid ystyried sgiliau fel sbardun lles ehangach.
• Cynllunio a pharatoi ar gyfer sut y bydd datblygiadau technolegol yn newid ein ffordd o fyw a gweithio.
• Hyrwyddo’r galw cynyddol am ‘sgiliau meddalach.’
• Ail-feddwl cymwysterau i adlewyrchu sgiliau ar gyfer y dyfodol.
• Cofleidio dysgu gydol oes fel y norm newydd.
• Sicrhewch fod ein system addysg a sgiliau yn hyblyg i newid demograffig ac yn gweithio i bawb.
• Manteisiwch ar ddiwydiannau amgylcheddol newydd yng Nghymru.

I gael fy nhystiolaeth lawn, asesiad, canfyddiadau allweddol a chyngor gweler yr adran ar Sgiliau ar ein gwefan ddynodedig ar gyfer Adroddiad Cenedlaethau’r Dyfodol.

Yn dilyn cyhoeddiad ein Hadroddiad Cenedlaethau’r Dyfodol yn 2020, rydym wedi datblygu cynhyrchion wedi’u targedu i helpu cefnogi gweithrediad y Ddeddf a’r argymhellion a amlinellir yn yr adroddiad gan gynnwys:

• Beth mae Adroddiad Cenedlaethau’r Dyfodol 2020 yn ei olygu i Gyrff Cyhoeddus
• Beth mae Adroddiad Cenedlaethau’r Dyfodol 2020 yn ei olygu i Awdurdodau Addysg Lleol, Consortia Addysg Rhanbarthol, Ysgolion a’r Proffesiwn Addysgu
• Beth mae Adroddiad Cenedlaethau’r Dyfodol 2020 yn ei olygu i Addysg Ôl-16, Sector Hyfforddi a Busnesau
• Beth mae Adroddiad Cenedlaethau’r Dyfodol 2020 yn ei olygu i Cyfarwyddiaeth Addysg-Ysgolion Llywodraeth Cymru 
• Beth mae Adroddiad Cenedlaethau’r Dyfodol 2020 yn ei olygu i Tîm Addysg Ôl-16 Llywodraeth Cymru