Monitro ac Asesu
O dan y Ddeddf, mae dyletswydd gyffredinol Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol yn cynnwys monitro ac asesu i ba raddau y mae amcanion llesiant a osodwyd gan gyrff cyhoeddus yn cael eu cyflawni. Yn syml, mae hyn yn golygu gwylio a barnu cynnydd cyrff cyhoeddus wrth gyflawni eu hamcanion.
Mae rôl y Comisiynydd hefyd yn cynnwys cefnogi cyrff cyhoeddus drwy amlygu arfer gorau ac annog cydweithio. I gael rhagor o wybodaeth am rôl y Comisiynydd, darllenwch ein Cwestiynau Cyffredin yma.
Mae rhai o’r gwaith monitro ac asesu rydym wedi’i wneud hyd yma yn cynnwys:
-
Gweithio’n agos gydag Archwilydd Cyffredinol Cymru
Gweithio’n agos gydag Archwilydd Cyffredinol Cymru
Rydym yn gweithio’n agos gydag Archwilydd Cyffredinol Cymru, sydd â dyletswydd gyflenwol o dan y Ddeddf, ac ar hyn o bryd yn cwblhau Memorandwm Cyd-ddealltwriaeth newydd.
Rhaid i’r Archwilydd Cyffredinol gynnal o leiaf un archwiliad ym mhob corff cyhoeddus mewn cyfnod o bum mlynedd. Mae’r archwiliad yn ceisio darganfod i ba raddau y mae’r corff cyhoeddus wedi defnyddio’r egwyddor datblygu cynaliadwy a phum ffordd o weithio wrth osod ei amcanion llesiant a chymryd camau i’w cyflawni.
Mae natur gyflenwol ein swyddogaethau, yn ogystal ag ethos y ddeddfwriaeth (integreiddio, cydweithio a chynnwys yn arbennig) yn golygu ein bod yn cydweithio’n agos i geisio alinio ein swyddogaethau. Mae’n hollbwysig inni nad ydym yn anfon negeseuon anghyson at gyrff cyhoeddus a’n bod yn cyd-dynnu i’r un cyfeiriad i ysgogi’r newidiadau dwfn a chywir tuag at y Gymru a garem.
Gallwch ddod o hyd i ragor o wybodaeth am eu gwaith, gan gynnwys archwiliadau ar gyrff cyhoeddus, ar eu gwefan yma.
Gallwch hefyd ddarllen adroddiad 2020 Archwilydd Cyffredinol Cymru yma sy’n ategu ein Hadroddiad Cenedlaethau’r Dyfodol 2020.
-
Llywodraeth Cymru yn gweithredu adolygiad o’r Ddeddf – 2022
Llywodraeth Cymru yn gweithredu adolygiad o’r Ddeddf – 2022
Yn 2022, defnyddiodd y Comisiynydd ei phwerau Adran 20 o dan y Ddeddf i adolygu sut mae Llywodraeth Cymru yn gweithredu Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol.
Yn unol â’r ffyrdd o weithio, buom yn gweithio ar y cyd â’r Prif Weinidog a Llywodraeth Cymru ar y gwaith hwn a’n galluogodd i nodi’r meysydd y mae angen eu gwella a’r arfer da y dylid ei ehangu.
Gallwch ddod o hyd i’n canfyddiadau a’n hadroddiad llawn ar ein gwefan yma.
-
Dadansoddi asesiadau llesiant drafft Byrddau Gwasanaethau Cyhoeddus – 2022
Dadansoddi asesiadau llesiant drafft Byrddau Gwasanaethau Cyhoeddus – 2022
Rhwng Ionawr ac Ebrill 2022, rhoddodd ein tîm adborth unigol i’r 14 Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus ar eu hasesiadau llesiant drafft. Cyhoeddwyd ein canfyddiadau mewn adroddiad sydd ar gael yma.
-
Adolygiad o gaffael llesiant yng Nghymru - 2020
Adolygiad o gaffael llesiant yng Nghymru - 2020
Mewn cydweithrediad â Phrifysgol Caerdydd, ym mis Mai 2020 defnyddiodd y Comisiynydd eu pwerau Adran 20 o dan y Ddeddf i adolygu i ba raddau y mae’r Ddeddf wedi llywio penderfyniadau caffael cyrff cyhoeddus.
Gallwch ddod o hyd i’n canfyddiadau a’n hadroddiad llawn yma.
-
Adroddiad Cenedlaethau’r Dyfodol – 2020
Adroddiad Cenedlaethau’r Dyfodol – 2020
Bob pum mlynedd, rhaid i’r Comisiynydd gyhoeddi asesiad cyffredinol ac argymhellion ar gyfer gwella mewn Adroddiad Cenedlaethau’r Dyfodol.
Roedd ein gwaith monitro ac asesu cynnydd cyrff cyhoeddus yn sail i lawer o’r argymhellion yn ein Hadroddiad Cenedlaethau’r Dyfodol 2020.
Bydd yr Adroddiad Cenedlaethau’r Dyfodol nesaf yn cael ei gyhoeddi yn 2025.
-
Hunanfyfyrio a chynnydd tuag at y Ddeddf – 2019
Hunanfyfyrio a chynnydd tuag at y Ddeddf – 2019
Yn 2018/19, fe wnaethom ddatblygu methodoleg ar y cyd â chyrff cyhoeddus yn seiliedig ar hunanfyfyrio ac adolygiad gan gymheiriaid.
Cwblhawyd offeryn hunanfyfyrio gan bob corff cyhoeddus ac, yn dilyn cyfnod o ddysgu ar y cyd â chyrff cyhoeddus eraill, rhoesom gyngor unigol manwl i bob corff cyhoeddus ar sut i wella cynnwys yr amcanion a’u cyflawni’n gyflymach ac yn well.
Cyhoeddwyd canfyddiadau cyffredinol yr ymarfer hwn ym mis Rhagfyr 2019 mewn adroddiad ‘Cynnydd tuag at Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol’ a gellir eu crynhoi fel:
- Mae rhai enghreifftiau gwych o arloesi y mae’r Ddeddf yn eu cyflwyno ledled Cymru. Fodd bynnag, mae angen i gyrff cyhoeddus ystyried a chyflwyno darlun mwy cydlynol o’r modd y mae’r sefydliad gyda’i gilydd yn gwneud y mwyaf o’i gyfraniad at y saith nod llesiant cenedlaethol.
- Nid yw Llywodraeth Cymru wedi darparu digon o adnoddau ar gyfer gweithredu’r Ddeddf.
- Mae cynnydd yn cael ei wneud tuag at gyflawni amcanion llesiant mewn rhai meysydd, ond mae amrywiaeth yn y modd y mae cyrff cyhoeddus yn cymhwyso’r Ddeddf.
- Mae angen mwy o gynnydd a chyflymder yn y meysydd corfforaethol ar gyfer newid.
- Nid oedd ansawdd yr amcanion a’r camau a osodwyd yn 2017-18 bob amser yn bodloni dyheadau a gofynion y Ddeddf.
-
Dadansoddi asesiadau llesiant drafft BGCau – 2017
Dadansoddi asesiadau llesiant drafft BGCau – 2017
Gan weithio mewn partneriaeth â Phrifysgol Caerdydd, Netherwood Sustainable Futures a Mark Lang Consulting, fe wnaethom adolygu asesiadau llesiant drafft cyntaf Byrddau Gwasanaethau Cyhoeddus.
Buom yn gweithio i nodi meysydd lle’r oedd cynnydd da yn cael ei wneud wrth gymhwyso’r pum ffordd o weithio a mynd i’r afael â’r heriau a’r cyfleoedd allweddol wrth symud ymlaen.
Mae ein hadroddiad ‘Llesiant yng Nghymru: Cynllunio heddiw ar gyfer gwell yfory’ yn tynnu sylw at yr heriau a’r cyfleoedd ar gyfer y dyfodol, wedi’i ysgogi gan yr angen i newid y ffordd yr ydym yn darparu gwasanaethau cyhoeddus yng Nghymru yn dilyn cyhoeddi asesiadau llesiant a gyhoeddwyd gan y 19 Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus ledled Cymru.
Gallwch ddarllen adborth unigol y Comisiynydd i bob un o’r 19 o asesiadau llesiant drafft BGC yma.
-
Dadansoddi amcanion llesiant cyntaf cyrff cyhoeddus – 2017/18
Dadansoddi amcanion llesiant cyntaf cyrff cyhoeddus – 2017/18
Ym mis Ebrill 2017, roedd yn ofynnol i gyrff cyhoeddus ledled Cymru sy’n dod o dan y Ddeddf gyhoeddi eu hamcanion llesiant a’u camau am y tro cyntaf, gan ddangos sut y byddant yn gwella llesiant cymdeithasol, amgylcheddol, economaidd a diwylliannol Cymru ac yn cyfrannu at saith nod llesiant cenedlaethol.
Dadansoddodd ein tîm y 345 o amcanion llesiant cyfunol a’r llawer mwy o gamau sy’n sail iddynt i ddeall y themâu cyffredin sy’n dod i’r amlwg a chynghori ar sut y dylai cyrff cyhoeddus gyflymu newid.
Gwnaethom gyhoeddi’r canfyddiadau hyn, gan gynghori cyrff cyhoeddus ar sut y dylent hefyd gyflawni eu dyletswydd i adrodd yn flynyddol ar gynnydd tuag at eu hamcanion llesiant yn ein hadroddiad Llesiant yng Nghymru: y siwrnai hyd yn hyn.