Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol Cymru

Fy ngwaith i yw bod yn warchodwr cenedlaethau'r dyfodol. Mae hynny'n golygu helpu cyrff cyhoeddus a'r rhai sy'n gwneud polisi yng Nghymru i feddwl am effaith hirdymor eu penderfyniadau.

Er enghraifft, os ydym yn gwybod y gallai tua 35% o swyddi yn y DU ddiflannu o ganlyniad i robotiaid, deallusrwydd artiffisial neu gyfrifiaduron, beth mae hynny’n mynd i’w olygu i chi, eich plant a’ch wyrion ac wyresau?

Rydym yn gwybod y byddwn yn byw’n hirach, ond a ydym am fyw bywydau iach, actif ynteu a ydym yn mynd i fyw gyda salwch a chyflyrau iechyd hirdymor?

Mae gwir angen i gyrff cyhoeddus ganolbwyntio ar sut mae eu penderfyniadau yn mynd i gael effaith hirdymor, a gweithio gyda’i gilydd i atal problemau rhag digwydd, gan gydnabod na all unrhyw gorff cyhoeddus unigol ar ben ei hun ymateb i rai o’r heriau mawr (dolen) a wynebwn.
Yn benodol, mae angen iddynt wrando ar bobl, cynnwys pobl, a deall y bywydau y mae pobl yn eu harwain.

Oherwydd os ydym yn deall yr hyn y mae pobl ei eisiau, yr hyn y maent ei angen a phryd maent ei angen, yna byddwn yn gallu ymateb yn well fel sector cyhoeddus, i ddarparu gwell gwasanaethau cyhoeddus

Mae gennym i gyd ran i’w chwarae wrth adeiladu’r Gymru yr ydym am ei gweld yn y dyfodol.
Rwyf eisiau gwrando, dysgu a’n herio ni gyd i gyflawni hynny.

Darllenwch gynllun strategol y Comisiynydd yma.

3.5m

Erbyn 2050 bydd ein poblogaeth yng Nghymru’n cynyddu i 3.5m a bydd y gyfran o bobl dros 75 mlwydd oed wedi dyblu

Sophie Howe

Cychwynnodd Sophie Howe ar ei swydd yn 2016 ac mae wedi arwain ymyriadau proffil uchel yn ymwneud â chynllunio trafnidiaeth, diwygio addysg a’r newid yn yr hinsawdd, gan herio’r Llywodraeth ac eraill i ddangos sut y maent yn ystyried cenedlaethau’r dyfodol.

Fel un a ddisgrifiwyd gan y Cylchgrawn Big Issue fel un o’r Gwneuthurwyr Newid mwyaf blaengar yn y DU, mae ei hymyriadau wedi sicrhau newidiadau sylfaenol mewn polisi cynllunio defnydd tir, cynlluniau trafnidaeth o bwys a pholisi’r Llywodraeth ar dai - gan sicrhau bod y penderfyniadau sy’n cael eu gwneud heddiw yn addas ar gyfer y dyfodol.

Mae wedi cynrychioli Cymru yn y Cenhedloedd Unedig, OECD ac ar nifer o Fforymau Rhyngwladol yn cynnwys cadeirio ‘Rhwydwaith o Sefydliadau ar gyfer Cenedlaethau’r Dyfodol’.

Gwrandewch ar Radio Four Howie Howe 'Four Thought'

Pwerau a dyletswyddau'r Comisiynydd

Fy nyletswyddau cyffredinol yw:

“Hyrwyddo’r egwyddor datblygu cynaliadwy, yn benodol i weithredu fel gwarcheidwad gallu cenedlaethau’r dyfodol i ddiwallu eu hanghenion ac annog cyrff cyhoeddus i roi mwy o ystyriaeth i effaith hirdymor yr hyn a wneir ganddynt.”

“Monitro ac asesu i ba raddau y mae’r nodau llesiant a osodwyd gan gyrff cyhoeddus yn cael eu gwireddu.”

Gallaf:

Ddarparu cyngor i gyrff cyhoeddus a Byrddau Gwasanaethau Cyhoeddus
Gynnal adolygiadau o sut mae cyrff cyhoeddus yn cymryd i ystyriaeth effaith hirdymor eu penderfyniadau
Gwneud argymhellion yn dilyn adolygiad

Diffiniwyd diben fy sefydliad fel a ganlyn:

Amlygu materion

Amlygu’r materion pwysig, yr heriau a’r cyfleoedd sy’n wynebu cenedlaethau’r dyfodol

Cefnogi a herio

Cefnogi a herio cyrff cyhoeddus i feddwl am effaith hirdymor y pethau y maent yn eu gwneud

Gweithio gyda’n gilydd

Cefnogi a herio cyrff cyhoeddus i feddwl am effaith hirdymor yr hyn a wneir ganddynt

Gweithredu yn ogystal â thrafod

Gweithredu yn ogystal â thrafod – ysgwyddo’r hyn yr ydym yn dymuno ei weld mewn eraill

Rwy’n awyddus i glywed am eich profiadau ar weithrediad y ddeddf, cysylltwch â mi
Canfyddwch fwy am sut yr wyf yn bwriadu gwneud y defnydd gorau o’m hadnoddau wrth gyflawni fy nyletswyddau a defnyddio’r pwerau hyn yma.

Pa bwerau sydd gan y Comisiynydd?

Rhaid i’r Comisiynydd hyrwyddo’r egwyddor datblygu cynaliadwy, gweithredu fel gwarcheidwad cenedlaethau’r dyfodol ac annog cyrff cyhoeddus i feddwl am effaith hirdymor eu penderfyniadau. I wneud hyn, mae’r gyfraith yn caniatáu i’r Comisiynydd:

Roi cyngor neu gymorth i gorff cyhoeddus;
Rhoi cyngor i Archwilydd Cyffredinol Cymru ar yr egwyddor datblygu cynaliadwy;
Rhoi cyngor neu gymorth i fwrdd gwasanaethau cyhoeddus mewn perthynas â pharatoi ei chynllun llesiant lleol;
Rhoi cyngor neu gymorth i unrhyw berson arall y mae’r Comisiynydd yn ystyried ei f/bod yn cymryd (neu’n dymuno cymryd) camau a allai gyfrannu at gyflawni’r nodau llesiant;
Annog arfer gorau ymhlith cyrff cyhoeddus wrth gymryd camau i gyflawni eu hamcanion llesiant yn unol â’r egwyddor datblygu cynaliadwy;
Hyrwyddo ymwybyddiaeth ymysg cyrff cyhoeddus o’r angen i gymryd camau i gyflawni eu hamcanion llesiant yn unol â’r egwyddor datblygu cynaliadwy;
Annog cyrff cyhoeddus i weithio gyda’i gilydd a gyda phersonau eraill pe gallai hyn eu cynorthwyo i gyflawni eu hamcanion llesiant;
Ceisio cyngor panel cynghori mewn perthynas ag arfer unrhyw un o swyddogaethau’r Comisiynydd.

Gall y Comisiynydd hefyd gynnal ymchwil i ddarganfod i ba raddau y mae’r nodau llesiant a’r dangosyddion cenedlaethol yn gyson â’r egwyddor datblygu cynaliadwy, yn ogystal ag i ba raddau y mae’r egwyddor datblygu cynaliadwy’n cael ei hystyried mewn dangosyddion cenedlaethol a nodwyd gan Lywodraeth Cymru.

Yn olaf, gall y Comisiynydd gynnal adolygiadau ffurfiol i roi mewnwelediad iddi ar sut mae cyrff cyhoeddus yn cymhwyso’r Ddeddf. Fodd bynnag, mae’n bwysig i nodi nad yw cynnal adolygiad yn caniatáu i’r Comisiynydd wyrdroi penderfyniadau penodol a wnaed eisoes. Mae’n fecanwaith i ddarganfod a yw cyrff cyhoeddus yn amddiffyn cenedlaethau’r dyfodol ac i wirio a ydynt wedi meddwl am effaith hirdymor eu gweithredoedd. Ar ddiwedd adolygiad, gall y Comisiynydd wneud argymhellion i gynghori ar sut y dylai’r corff cyhoeddus gymhwyso’r Ddeddf yn y dyfodol.