Byddwn yn ei gwneud yn genhadaeth i sicrhau bod holl gyrff cyhoeddus Cymru yn cyflawni eu nodau sero net a natur gadarnhaol erbyn 2030. Mae cyrff cyhoeddus yn arwain camau gweithredu ar newid yn yr hinsawdd gan gynnwys addasu, mewn ffordd sy'n lleihau anghydraddoldebau ac yn sicrhau'r buddion mwyaf posibl i bobl a chymunedau ledled Cymru.

Argyfyngau hinsawdd a natur yw heriau diffiniol ein cenhedlaeth. Bydd ein hymateb ar y cyd yn pennu’r dyfodol i’r rhai sy’n dod nesaf. 

Ac eto, mae cynnydd diriaethol wedi bod yn annigonol mewn llawer o feysydd sy’n dibynnu ar bwerau polisi Llywodraeth Cymru, yn fwyaf nodedig cyfraddau plannu coed isel ac adfer mawndiroedd a phontio araf i’r seilwaith sydd ei angen i gynnal cerbydau trydan. 

Byddwn yn herio ac yn cynghori cyrff cyhoeddus i gyflawni yn erbyn eu targedau hinsawdd a llunio llwybr at sector cyhoeddus sero net erbyn 2030; bod yn arweinwyr o ran lleihau allyriadau tiriogaethol; ac i atal dirywiad bioamrywiaeth (cwrdd ag ymrwymiadau o dan y Fframwaith Bioamrywiaeth Byd-eang y cytunwyd arno yn COP15 i ddiogelu 30% o dir a dŵr erbyn 2030). 

Un o’n cyfrifoldebau nodedig yw cefnogi dewisiadau dewr; i wella ein hymdrechion i eirioli’n frwd dros strategaethau sydd o fudd i’r ddwy ochr megis mentrau ynni cymunedol sy’n cyflenwi pŵer cynaliadwy, carbon isel tra hefyd yn meithrin twf a buddsoddiad ariannol lleol; a deall yn well sut y gall Cymru fynd i’r afael ag argyfyngau hinsawdd a natur mewn ffordd sy’n atal canlyniadau anfwriadol, fel anghydraddoldebau cynyddol. Byddwn yn defnyddio ein pwerau a’n dyletswyddau i eirioli, cynghori, monitro ac adolygu. 

Damcaniaeth Newid Hinsawdd a Natur 
Byddwn yn ei gwneud yn genhadaeth i sicrhau bod holl gyrff cyhoeddus Cymru yn cyflawni eu nodau sero net a natur gadarnhaol erbyn 2030. Mae cyrff cyhoeddus yn arwain camau gweithredu ar newid yn yr hinsawdd gan gynnwys addasu, mewn ffordd sy’n lleihau anghydraddoldebau ac yn sicrhau’r buddion mwyaf posibl i bobl a chymunedau ledled Cymru.

Yr Angen 
Tra bod cyrff cyhoeddus yng Nghymru yn mynd i’r afael â’r argyfyngau hinsawdd a natur, nid yw’r camau gweithredu’n gyson ar draws pob maes gwasanaeth. 

Nid oes dealltwriaeth dda bob amser o’r rhyng-ddibyniaethau rhwng materion.  

Gweithgaredd
1. Eirioli bod pob penderfyniad yn cymryd golwg ataliol a hirdymor ar yr argyfyngau hinsawdd a natur. 

2. Sicrhau bod ysgogiadau, fel caffael, cynllunio defnydd tir a chymorth busnes, yn effeithio ar newid cadarnhaol. 

3. Cynnull cyrff cyhoeddus Cymru ag eraill i rannu arfer da a hwyluso cyfnewidiadau dysgu ar yr agendâu sero net a natur gadarnhaol. 

4. Cefnogi cyrff cyhoeddus i gynnwys cymunedau mewn asesiadau a chamau gweithredu ar y cyd i leihau allyriadau ar sail ardal gyfan. 

5. Helpu a goresgyn problemau seilwaith systemig, megis mynediad i’r grid cenedlaethol.    

Canlyniadau 
Mae mwy o bobl yn cymryd rhan mewn cydweithredu ynghylch y newid i sero net, addasu i’r hinsawdd ac atal dirywiad bioamrywiaeth. 

Mae cyrff cyhoeddus a Byrddau Gwasanaethau Cyhoeddus yn deall anghenion gweithlu’r dyfodol ac yn meddu ar y sgiliau sydd eu hangen i ymateb i’r argyfyngau hinsawdd a natur. 

Mae gan Gymru ddull mwy uchelgeisiol o gyflawni trydedd gyllideb garbon Cymru, gan gynnwys dulliau ar sail ardal i leihau allyriadau carbon. 

Mae penderfyniadau cyllidebol yn cael eu llywio gan ddulliau hirdymor sy’n cefnogi canlyniadau cadarnhaol ar gyfer hinsawdd, natur a’n cymunedau. 

Mae Cymru’n ysgogi cymunedau lleol i ddiogelu byd natur ac yn gallu dangos manteision ehangach i bobl a chymdeithas.

Effaith
Mae Cymru wedi cyflawni ei nodau sero net a natur gadarnhaol erbyn 2030. 

Ledled Cymru mae’r manteision i’w gweld – o’r mannau gwyrdd a natur sydd wedi’u diogelu a’u gwella, i gael adeiladau sy’n defnyddio ynni’n fwy effeithlon, cynlluniau ynni adnewyddadwy sy’n eiddo i’r gymuned yn creu buddsoddiad lleol, a mwy o swyddi yn y sectorau busnes gwyrdd.
Darllenwch Cymru Can: ein strategaeth ar gyfer 2023 – 2030.

Ein Cenadaethau 

 

Adnoddau a gwybodaeth bellach: